Biblia w Polsce międzywojennej i obecnie
W okresie
międzywojennym w Polsce używane były głównie: Biblia
Gdańska
i Biblia ks. Jakuba Wujka. Z racji niechętnego
stanowiska hierarchii katolickiej
do samodzielnego czytania przez wiernych Pisma
Świętego, Biblia ks.
Jakuba Wujka była mało
rozpowszechniona. Ogromny wkład w jej
upowszechnianiu
ma jednak Brytyjskie i Zagraniczne Towarzystwo
Biblijne, które od XIX wieku
do końca lat 80. naszego stulecia wydawało ją
wielokrotnie w łącznym nakładzie
około 800 tys. egz. Pierwsze wydanie Biblii ks.
Jakuba Wujka ukazało się
400 lat temu, to jest w roku 1599 (w dwa lata po
śmierci tłumacza), a najnowsze,
będące transkrypcją typu B wydania pierwszego,
ukazało się w tym roku nakładem
Oficyny Wydawniczej Vocatio.
Wśród protestantów
powszechnie używana była Biblia Gdańska.
W latach 1948-1989 staraniem Brytyjskiego i
Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego
ukazało się 26 jej wydań. Ze względu na utrudnienia
władz komunistycznych
pięć pierwszych powojennych wydań Biblii Gdańskiej
drukowano w Anglii.
Trudno dziś ustalić, jaki był ich nakład.
Przypuszczalnie w każdym nakładzie
ukazało się nie mniej niż 25 tys. egz. Wiadomo jednak,
że łączny nakład
pozostałych 21 wydań Biblii Gdańskiej wyniósł 413 tys.
egz.
Z czasem stanowisko
Kościoła Katolickiego wobec czytania Biblii zaczęło
się zmieniać. Po II wojnie światowej ks. Eugeniusz
Dąbrowski podjął pracę
nad tłumaczeniem niektórych tekstów biblijnych. I w
1949 r. ukazały się
pierwsze jego komentarze i tłumaczenia wykorzystywane
w katolickiej liturgii.
W 1956 r. Instytut Wydawniczy PAX wydał Nowy Testament
w tłumaczeniu ks. Seweryna Kowalskiego (wielokrotnie
wznawiany). Pod koniec lat 50. z inicjatywy
Benedyktynów Tynieckich powstaje
kolegium redakcyjne, przygotowujące tłumaczenia z
języków oryginalnych
Biblii dla uczczenia Tysiąclecia Chrztu Polski.
Efektem jest wydanie w
1965 r. Biblii Tysiąclecia. Kolejne jej
wydania miały miejsce w
latach: 1971, 1976, 1983 (ostatni dodruk w 1997 r.).
Wydanie V Biblii Tysiąclecia
planowane jest na 1999 r. a w 2000 - Biblia
Tysiąclecia z przypisami z
Biblii Jerozolimskiej.
W 1973 r. ukazuje się I tom
Biblii Poznańskiej (kolejne dwa
tomy - rok 1975), nakładem Księgarni św. Wojciecha w
Poznaniu.
Prace nad nowym przekładem
Biblii podejmuje również Brytyjskie i Zagraniczne
Towarzystwo Biblijne (BiZTB). W 1964 r. ukazuje jego
nakładem w nowym tłumaczeniu
pierwsze wydanie czterech Ewangelii, w 1966 - Nowy
Testament, a w 1975
- tzw. Biblia Warszawska. (dotychczas
okazały się 53 jej wydania
w łącznym nakładzie 1.666 tys. egz.). W 1978 r. BiZTB
wydaje cztery Ewangelie
w przekładzie dynamicznym oraz Nowy Testament z
ilustracjami (nakład
wznawiany dziewięciokrotnie - łącznie 460 tys. egz.).
W roku 1991 pojawia
się Nowy Testament w przekładzie dynamicznym. W 1997
r. Towarzystwo Biblijne
w Polsce (czyli zreorganizowane BiZTB) wydaje Pismo
Święte w tłumaczeniu
ks. bpa Kazimierza Romaniuka, tzw. Biblię
Warszawsko-Praską (jest
to drugie, po Biblii ks. Jakuba Wujka, tłumaczenie
Biblii na język polski
dokonane przez jedną osobę - wynik 30 lat pracy) oraz
- w przekładzie ekumenicznym
na bazie Biblii Tysiąclecia i Biblii Warszawskiej -
Ewangelię Mateusza
i Ewangelię Marka.
Na jubileusz drugiego tysiąclecia chrześcijaństwa
przygotowywana jest Biblia 2000 - wydanie
ekumeniczne na bazie Biblii Tysiąclecia i
Biblii Warszawskiej w koedycji: Towarzystwo Biblijne w
Polsce i Wydawnictwo
Pallottinum.
Niezależnie od przekładu
ekumenicznego, któremu patronuje Towarzystwo
Biblijne, nakładem prywatnej Oficyny Wydawniczej
"Słowo i Życie" (należącej
do dra H. Ryszarda Tomaszewskiego) ukazała się
Ewangelia Marka (1993 r.),
List do Galatów (1994 r.), List św. Jakuba i List św.
Judy (1995 r.), Listy
św. Jana (1996 r.), Ewangelia św. Jana (1997 r.), w
1999 ma ukazać się
Ewangelia św. Łukasza, a zespół tłumaczy (w
składzie: abp prof. Jeremiasz
Jan Anchimiuk, ks. prof. Michał Czajkowski, pastor
Mieczysław Kwiecień
i Jan Turnau) aktualnie pracuje nad Ewangelią św.
Mateusza.
W roku 1989 pojawia się na
rynku polskim wydany w Szwecji Nowy Testament
- Słowo Życia, będący tłumaczeniem dynamicznym w
oparciu o Living New Testament
Jesienią 1988 roku, po raz
pierwszy w czasach powojennych, Biblia pojawia
się w księgarniach świeckich (w większości wówczas
państwowych), a od roku
1997 jest też dostępna w Internecie i na CD.
NINA I BRONISŁAW HURY
Copyright © Słowo i Życie 1999
|